मोरङ । रासायनिक मल र विषादीको अत्यधिक प्रयोगले अन्नबाली उत्पादनका लागि प्रमुख क्षेत्र मानिएका प्रदेश १ का करिब ७० प्रतिशत खेतीयोग्य जमिनमा अम्लीयपन (एसिड) को मात्रा वृद्धि भएकाले माटोको उर्वरा शक्ति गुम्न थालेको कृषिविज्ञहरूले बताएका छन् । उनीहरूले अधिक उत्पादन बढाउने लालसाले किसानहरूले खेतबारीमा रासायनिक मल र विषादीको अत्यधिक प्रयोग गरेकाले माटोको उर्वरा शक्ति घट्न थालेको बताएका छन् ।
सुनसरीको झुम्कास्थित क्षेत्रीय माटो परीक्षण प्रयोगशालाका कृषिविज्ञ प्राविधिकहरूले माटोमा अम्ल वर्षौंदेखि क्रमशः बढ्दै गएको बताए । माटोमा अम्ल बढ्नाले उत्पादनमा ह्रास आउने कृषिविज्ञहरूले बताए । झापा, मोरङ र सुनसरी अन्न उत्पादनका लागि मुलुकका मुख्य जिल्लाहरू मानिन्छन् । माटो तथा मलविज्ञ समेत रहेका क्षेत्रीय माटो परीक्षण प्रयोगशालाका सूचना अधिकृत दिगम्बर यादवले झापा, मोरङ र सुनसरीका अधिकांश खेतीयोग्य जमिन अम्लीय बन्दै गएको बताए ।
उनले भने, ‘पूर्वका यी जिल्लाहरूमा ६५ देखि ७० प्रतिशत माटोमा अम्लीयपन अत्यधिक बढेको छ । करिब ३० प्रतिशत माटो मात्र राम्रो छ ।’ विभिन्न बालीका लागि चाहिने माटोको पीएच मान चाहिएजस्तो नभएको यादवले बताए । उनले भने, ‘जब माटो अम्लीय बन्दै जान्छ, तब बाली उत्पादनका लागि चाहिने पीएच मान माटोमा रहँदैन । अम्लीयपनमा आलु, चिया, अलैंची र अम्लिसो खेती भए पनि अन्न खेती भने आधा पनि उत्पादन हुँदैन ।’
